Friedrich von Hardenberg (1772-1801), beter bekend onder zijn dichtersnaam Novalis, bestudeerde intensief de filosofie van zijn dagen. Zijn aantekeningen bij Kant, Hemsterhuis en Fichte zijn overgeleverd en inmiddels gepubliceerd. Tegenover het modieuze Ich-centrisme van Fichte zocht hij een antwoord, dat hij deels bij Hemsterhuis vond.
In 1947 promoveerde Ursula Flickenschild te Kiel met een dissertatie over de receptie van Fichte en Hemsterhuis bij Novalis: Novalis' Begegnung mit Fichte und Hemsterhuis. Van dit proefschrift, in typoschrift en gestencild, is bij mijn weten één exemplaar overgeleverd, aanwezig in de UB Kiel. Het boek verdient meer aandacht en is daarom in een nieuwe vorm heruitgegeven. Geheel op eigen initiatief, want helaas heb ik geen nadere gegevens van mevrouw Flickenschild kunnen achterhalen.
Als gebonden boek verkrijgbaar, of als PDF-bestand gratis te downloaden bij Lulu, gebruik daartoe deze knop.
Deze blog is gewijd aan mijn onderzoek naar de Nederlandse filosoof François Hemsterhuis (1721-1790) en zal met onregelmatige tussenpozen bijdragen bieden over de voortgang van dit onderzoek.
woensdag 22 december 2010
donderdag 9 december 2010
Portret van Jacobi
Sinds kort ben ik in het gelukkige bezit van een originele gravure naar de door Hemsterhuis vervaardigde tekening van Friedrich Heinrich Jacobi (1743-1819). Hemsterhuis ontmoette hem voor het eerst toen hij met prinses Gallitzin een bezoek aan Jacobi te Düsseldorf bracht. Al tijdens de eerste dagen tekende Hemsterhuis zijn gastheer, geheel in een classicistische stijl. Onderaan de gravure staat vermeld dat Hemsterhuis zijn vriend naar het leven tekende op 2 maart 1781: "Hemsterhuis amicus ad viv. del. Düsseld. d. 2 Mart. 1781". De naam van de graveur staat niet vermeld, maar vermoedelijk was dat Karl Ernst Christoph Heß, uit de vriendenkring van Jacobi.
Uit de brieven aan Daphné uit deze dagen blijkt dat Hemsterhuis nog niet eerder Jacobi had ontmoet. Maar al veel langer kenden ze elkaar van naam. Eerder vermoedde ik dat Jacobi al veel eerder Hemsterhuis in Den Haag had opgezocht: in een brief aan boekhandelaar Marc-Michel Rey geschreven vanuit Amsterdam begin oktober 1770 heet het "Comme je verrai Hemsterheus …", maar blijkbaar heeft dat toen toch niet geleid tot een een persoonlijke ontmoeting. Want in de brieven aan Daphné staat ondubbelzinnig dat hun eerste ontmoeting rond de datum van deze tekening plaatsvond.
Jacobi is van eminent belang geweest voor de receptie van Hemsterhuis' werk in Duitsland. Hij bezorgde de uitgave van de Alexis te Riga in 1787, samen met een Duitse vertaling ervan, en betrok Hemsterhuis geheel tegen diens wil in de Spinozismusstreit. Jacobi is een van de belangrijkste Duitse filosofen van zijn dagen, o.a. als een van de eerste critici van de filosofie van Kant. Er is een groeiende belangstelling voor zijn werk, wat mede te danken is aan de nu lopende kritische Gesamtausgabe, maar een moderne biografie wordt node gemist. Een geschreven portret dus.
Uit de brieven aan Daphné uit deze dagen blijkt dat Hemsterhuis nog niet eerder Jacobi had ontmoet. Maar al veel langer kenden ze elkaar van naam. Eerder vermoedde ik dat Jacobi al veel eerder Hemsterhuis in Den Haag had opgezocht: in een brief aan boekhandelaar Marc-Michel Rey geschreven vanuit Amsterdam begin oktober 1770 heet het "Comme je verrai Hemsterheus …", maar blijkbaar heeft dat toen toch niet geleid tot een een persoonlijke ontmoeting. Want in de brieven aan Daphné staat ondubbelzinnig dat hun eerste ontmoeting rond de datum van deze tekening plaatsvond.
Jacobi is van eminent belang geweest voor de receptie van Hemsterhuis' werk in Duitsland. Hij bezorgde de uitgave van de Alexis te Riga in 1787, samen met een Duitse vertaling ervan, en betrok Hemsterhuis geheel tegen diens wil in de Spinozismusstreit. Jacobi is een van de belangrijkste Duitse filosofen van zijn dagen, o.a. als een van de eerste critici van de filosofie van Kant. Er is een groeiende belangstelling voor zijn werk, wat mede te danken is aan de nu lopende kritische Gesamtausgabe, maar een moderne biografie wordt node gemist. Een geschreven portret dus.
dinsdag 7 december 2010
Diotime tome 6, 1785 – Lulu weer leverbaar
Mij werden vorige week, rond 2 december, problemen gemeld met de levering door Lulu van deel 6 van de brievencollectie Diotime, over het jaar 1785. Na een dag intensief knutselen vermoed ik dat ik het probleem heb kunnen oplossen en ik heb een nieuw en hopelijk foutloos bestand bij "1785" geplaatst. U kunt dus aldaar bij Lulu weer een bestelling plaatsen. U kunt de onderstaande knop bij het bericht van 27 oktober j.l. gebruiken.
Indien u dit deel bestelt en onverhoopt de melding krijgt dat het boek zich niet laat uitprinten, schroom dan niet mij rechtstreeks te mailen: j.van.sluis@rug.nl - en dan ga ik verder puzzelen...
Indien u dit deel bestelt en onverhoopt de melding krijgt dat het boek zich niet laat uitprinten, schroom dan niet mij rechtstreeks te mailen: j.van.sluis@rug.nl - en dan ga ik verder puzzelen...
donderdag 25 november 2010
Onderzoeksbericht 1990-2010
Pas verschenen van mijn hand in het tijdschrift "De achttiende eeuw" is een beredeneerd overzicht van de publicaties van en over Hemsterhuis, zoals die zijn verschenen in de afgelopen twintig jaar. Dat blijkt een rijke oogst te zijn.
Bibliografische gegevens: Jacob van Sluis, "Frans Hemsterhuis - een onderzoeksbericht, 1990-2010", in: De achttiende eeuw, jg. 42 (2010), pp. 141-156.
Bibliografische gegevens: Jacob van Sluis, "Frans Hemsterhuis - een onderzoeksbericht, 1990-2010", in: De achttiende eeuw, jg. 42 (2010), pp. 141-156.
woensdag 27 oktober 2010
Lettres à Diotime, tome 6: 1785
Lettres à Diotime, tome 5: 1784
Lettres à Diotime, tome 4: 1783
Een belangrijk onderdeel van mijn Hemsterhuis-onderzoek betreft de uitgave van de brieven die hij heeft geschreven aan zijn muze Diotime. Zij was prinses Gallitzin, echtgenote van de Russische gezant te Den Haag, geboren als Duitse gravin Adelheid Amalia von Schmettau (1748-1806). Het gaat om ruim 1000 brieven van zijn hand; de andere helft van de correspondentie, t.w. de door haar geschreven brieven aan Hemsterhuis, worden (voorlopig?) niet opgenomen.
De transcripties worden gemaakt in samenwerking met Gerrit van der Meer en Louis Hoffman. De brieven, in het Frans geschreven, zullen in tien bundels verschijnen onder de titel Ma toute chère Diotime - dit is de aanhef die Hemsterhuis boven elke brief gebruikte. Elke bundel verschijnt als gebonden boek met stofomslag: verkrijgbaar als "printing on demand" en tegen kostprijs bij Lulu. Tevens is het mogelijk om de teksten als PDF-bestanden aldaar te downloaden, kosteloos.
Om redenen van verwerking is als eerste het vierde deel verschenen, met de brieven uit het jaar 1783.
De transcripties worden gemaakt in samenwerking met Gerrit van der Meer en Louis Hoffman. De brieven, in het Frans geschreven, zullen in tien bundels verschijnen onder de titel Ma toute chère Diotime - dit is de aanhef die Hemsterhuis boven elke brief gebruikte. Elke bundel verschijnt als gebonden boek met stofomslag: verkrijgbaar als "printing on demand" en tegen kostprijs bij Lulu. Tevens is het mogelijk om de teksten als PDF-bestanden aldaar te downloaden, kosteloos.
Om redenen van verwerking is als eerste het vierde deel verschenen, met de brieven uit het jaar 1783.
Inleiding
François (of: Frans, Franciscus) Hemsterhuis werd geboren op 27 december 1721 te Franeker, in een woning aan de noord-west-zijde van de Voorstraat, waar tegenwoordig een modern bankgebouw staat. Hij was de zoon van Cornelia Maria de Wilde, telg van een Amsterdams regentenfamilie, en Tiberius Hemsterhuis, hoogleraar Grieks aan de Franeker universiteit.
Abonneren op:
Posts (Atom)