Twee onbekende teksten

In het archief van het Haus Welbergen vond ik twee tot nu toe onbekende teksten die in de beschrijving worden toegeschreven aan Hemsterhuis. Dit "Privatarchiv" is niet rechtstreeks toegankelijk; microfilms van de stukken zijn in te zien bij het LWL-Archivamt für Westfalen, Jahnstrasse 26 te Münster. In het archief van Haus Welbergen bevinden zich stukken uit de nalatenschap van Franz Kasper Buchholz (1759-1812), uit de directe vriendenkring van prinses Gallitzin.
Voor een inventaris van het archief van het Haus Welbergen, klik hier; de beschrijving van beide stukken kan men vinden via het zoekvenster met trefwoord Hemsterhuis.

Onder inventarisnummer A 2207 is er een Mémoire sur la Banque d'Amsterdam, en onder nummer A 2486 wordt bewaard Observations preliminaires sur la constitution de la Republique des Provinces Unies. Beide stukken zijn ongedateerd, geen autograaf. Zijn ze werkelijk van Hemsterhuis? De Mémoire biedt een beschrijving van een onderwerp dat niet werkelijk zijn interesse had, maar mogelijk heeft hij het geschreven uit hoofde van zijn functie als secretaris van de Raad van State, dus ambtshalve. Dit laatste kan ook gelden voor de Observations, dat echter een onderwerp behandelt dat hem na aan het hart stond. De conclusie van de Observations zou de zijne kunnen zijn:

« On sera surpris sans doutte que dans ce qui precede il ne soit point parlé du stathouder dont l’authorité paroit si etendue. C’est qu’il n’est que le premier sujet de la republique. La puissance executrice est entre ses mains, mais il doit l’employer suivant l’intention des Etats; s’ils ne l’y obligent pas c’est la faute des individus et non celle de la constitution. »

Voor wie meer belangstelling heeft: goede copieën van beide stukken zijn in mijn bezit, evanals transcripties.