donderdag 9 december 2010

Portret van Jacobi

Sinds kort ben ik in het gelukkige bezit van een originele gravure naar de door Hemsterhuis vervaardigde tekening van Friedrich Heinrich Jacobi (1743-1819). Hemsterhuis ontmoette hem voor het eerst toen hij met prinses Gallitzin een bezoek aan Jacobi te Düsseldorf bracht. Al tijdens de eerste dagen tekende Hemsterhuis zijn gastheer, geheel in een classicistische stijl. Onderaan de gravure staat vermeld dat Hemsterhuis zijn vriend naar het leven tekende op 2 maart 1781: "Hemsterhuis amicus ad viv. del. Düsseld. d. 2 Mart. 1781". De naam van de graveur staat niet vermeld, maar vermoedelijk was dat Karl Ernst Christoph Heß, uit de vriendenkring van Jacobi.

Uit de brieven aan Daphné uit deze dagen blijkt dat Hemsterhuis nog niet eerder Jacobi had ontmoet. Maar al veel langer kenden ze elkaar van naam. Eerder vermoedde ik dat Jacobi al veel eerder Hemsterhuis in Den Haag had opgezocht: in een brief aan boekhandelaar Marc-Michel Rey geschreven vanuit Amsterdam begin oktober 1770 heet het "Comme je verrai Hemsterheus …", maar blijkbaar heeft dat toen toch niet geleid tot een een persoonlijke ontmoeting. Want in de brieven aan Daphné staat ondubbelzinnig dat hun eerste ontmoeting rond de datum van deze tekening plaatsvond.

Jacobi is van eminent belang geweest voor de receptie van Hemsterhuis' werk in Duitsland. Hij bezorgde de uitgave van de Alexis te Riga in 1787, samen met een Duitse vertaling ervan, en betrok Hemsterhuis  geheel tegen diens wil in de Spinozismusstreit. Jacobi is een van de belangrijkste Duitse filosofen van zijn dagen, o.a. als een van de eerste critici van de filosofie van Kant. Er is een groeiende belangstelling voor zijn werk, wat mede te danken is aan de nu lopende kritische Gesamtausgabe, maar een moderne biografie wordt node gemist. Een geschreven portret dus.